Vảy nến là một bệnh da liễu mãn tính phổ biến, đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mảng da đỏ, dày, vảy trắng và đặc biệt là cảm giác ngứa ngáy. Tuy nhiên, nhiều người bệnh thường thắc mắc liệu vảy nến có gây ngứa thật sự và nếu có, việc gãi các vết vảy nến có thể ảnh hưởng gì đến tình trạng bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân ngứa do vảy nến, ảnh hưởng của việc gãi và các phương pháp giảm ngứa hiệu quả.
Vảy nến là một bệnh lý tự miễn, khi hệ thống miễn dịch của cơ thể hoạt động bất thường, khiến các tế bào da phát triển nhanh chóng, dẫn đến sự tích tụ các tế bào da chết trên bề mặt da. Quá trình này khiến da trở nên dày, có vảy và dễ bị kích thích. Cảm giác ngứa ở những người mắc vảy nến thường xuất hiện do:
Sự viêm nhiễm: Quá trình viêm trong da là một trong những nguyên nhân chính gây ra ngứa. Khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức, các tế bào miễn dịch (chẳng hạn như T-cell) tấn công các tế bào da khỏe mạnh, gây viêm và đau, từ đó tạo ra cảm giác ngứa ngáy.
Tích tụ tế bào da: Các tế bào da phát triển nhanh chóng và tích tụ thành lớp vảy dày, điều này có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông và làm tăng cảm giác ngứa, do các đầu dây thần kinh dưới da bị kích thích.
Da khô và bong tróc: Vảy nến thường làm da bị khô, bong tróc và nứt nẻ. Da khô làm giảm khả năng bảo vệ tự nhiên của da, khiến các dây thần kinh cảm giác dưới da bị nhạy cảm và dễ gây ngứa.
Yếu tố bên ngoài: Các yếu tố môi trường như thời tiết lạnh, khô, căng thẳng tâm lý, hay sự thay đổi nội tiết tố cũng có thể làm tăng mức độ ngứa của vảy nến. Ngoài ra, một số sản phẩm chăm sóc da có thể chứa các hóa chất hoặc chất gây kích ứng khiến tình trạng ngứa thêm trầm trọng.
Ngứa là một trong những triệu chứng phổ biến và gây khó chịu nhất đối với người mắc vảy nến. Cảm giác ngứa này có thể dao động từ nhẹ đến dữ dội, và có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Vì ngứa là một triệu chứng đặc trưng của vảy nến, nhiều người bị bệnh cảm thấy cám dỗ phải gãi để giảm bớt cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, việc gãi các vết vảy nến không phải là một giải pháp tốt và có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng.
Làm tổn thương da: Khi bạn gãi, da sẽ bị trầy xước, dẫn đến việc các vảy nến bị nứt hoặc chảy máu. Việc này không chỉ gây đau đớn mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da, vì các vi khuẩn có thể xâm nhập vào vùng da bị tổn thương.
Làm bệnh lan rộng: Gãi có thể làm cho vảy nến lan rộng sang các khu vực khác của cơ thể. Khi bạn gãi các vết vảy nến, bạn có thể vô tình tạo ra các vết thương nhỏ mà ở đó các tế bào da mới sẽ phát triển nhanh chóng, gây thêm mảng vảy mới.
Tạo vòng xoáy ngứa-gãi: Việc gãi sẽ làm tăng cảm giác ngứa, dẫn đến một vòng xoáy không ngừng (scratch-itch cycle). Mỗi khi bạn gãi, tình trạng ngứa lại càng trở nên tồi tệ hơn, khiến bạn không thể kiểm soát được sự ngứa ngáy này.
Ảnh hưởng đến tâm lý: Việc không thể kiểm soát cảm giác ngứa có thể dẫn đến căng thẳng, lo âu, thậm chí là trầm cảm. Điều này làm giảm chất lượng cuộc sống và khiến bệnh vảy nến trở nên nghiêm trọng hơn.
Vì vậy, mặc dù ngứa là một triệu chứng khó chịu, việc gãi các vết vảy nến có thể làm tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Thay vào đó, người bệnh cần tìm cách giảm ngứa hiệu quả và an toàn.
Để giảm ngứa khi bị vảy nến và cải thiện chất lượng cuộc sống, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau:
Da khô là một trong những yếu tố làm tăng cảm giác ngứa khi bị vảy nến. Do đó, việc dưỡng ẩm da là bước quan trọng giúp giảm ngứa. Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu và có thành phần như ceramide, glycerin hoặc petroleum jelly giúp khóa ẩm và bảo vệ da khỏi sự khô ráp. Thoa kem dưỡng ẩm ngay sau khi tắm hoặc khi cảm thấy da khô.
Tắm nước ấm, không quá nóng, sẽ giúp làm dịu da và giảm ngứa. Nước ấm giúp mở lỗ chân lông, hỗ trợ việc loại bỏ các tế bào da chết. Có thể thêm vào bồn tắm một ít bột yến mạch để làm dịu da và giảm cảm giác ngứa. Sau khi tắm, hãy thấm nhẹ da bằng khăn mềm và thoa kem dưỡng ẩm ngay lập tức để giữ ẩm cho da.
Các loại thuốc bôi hoặc thuốc uống có chứa corticosteroid hoặc thuốc ức chế miễn dịch có thể được bác sĩ kê đơn để giảm viêm và ngứa do vảy nến. Các loại kem bôi corticosteroid có thể giúp làm dịu vết viêm và giảm mức độ ngứa. Tuy nhiên, cần phải dùng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
Một số biện pháp tự nhiên có thể giúp giảm ngứa và làm dịu da, bao gồm:
Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố làm tăng tình trạng ngứa như nhiệt độ quá nóng, khô hanh, hoặc căng thẳng. Bạn cũng nên tránh sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có chứa hương liệu hoặc hóa chất có thể gây kích ứng da.
Nếu tình trạng ngứa kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và kê đơn thuốc phù hợp. Bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp ánh sáng, thuốc sinh học hoặc các phương pháp điều trị đặc biệt khác.
Vảy nến là một bệnh da liễu gây ra cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Tuy nhiên, việc gãi các vết vảy nến có thể làm tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Người bệnh nên tìm các biện pháp an toàn để giảm ngứa, chẳng hạn như dưỡng ẩm, tắm nước ấm, sử dụng thuốc điều trị, hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết. Thực hiện đúng các biện pháp điều trị sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu các triệu chứng ngứa do vảy nến.